พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ
กำหนดแนวทางในการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียน
โดยมุ่งเน้นไปที่ผู้เรียนเป็นสำคัญนะคะ
ดังนั้นคุณครูจึงควรเข้าใจหลักการวัดและประเมินผลให้ถูกต้อง
เพื่อจะสามารถนำไปใช้ในการวัดและประเมินผลการเรียนรู้
ของผู้เรียนได้อย่างเหมาะสมค่ะ
วันนี้อาจารย์ได้รับเกียรติจาก
ผศ.ดร.อิทธิพัทธ์ สุวทันพรกูล อาจารย์ประจำภาควิชาการวัดผลและวิจัยทางการศึกษา
จะให้เกียรติมาร่วมพูดคุยกับเรา เกี่ยวกับการวัดและประเมินผลการเรียนรู้
สำหรับผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 นะคะ
สวัสดีค่ะอาจารย์ ครับ สวัสดีครับ
ก่อนอื่นนะคะต้องขอถามอาจารย์ว่า
การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ สำหรับผู้เรียนในยุคใหม่นี้นะคะ
มีความหมายว่ายังไงคะอาจารย์ ครับ ก่อนอื่นเราจะไปที่มโนทัศพื้นฐานนะครับ ของคำว่าการวัดและการประเมิน
นะครับ โดยที่การวัดก็คือการกำหนดค่า ออกมาเป็นตัวเลข เป็นจำนวนนะครับ
ส่วนการประเมิน เป็นการที่นำผลจากการวัดนะครับ ไปเทียบกับเกณฑ์นะครับ
แล้วก็นำไปสู่การตัดสินคุณค่า ซึ่งกระบวนการวัดและประเมินผล จริง ๆ แล้ว
มีความสัมพันธ์กันนะครับ แล้วก็อย่างแยกกันไม่ออกเลย นะครับ
แล้วก็เป็นกระบวนการหนึ่งในการจัดการเรียนการสอน ของคุณครูนะครับ ค่ะ
แล้วเป้าหมายสำคัญของการวัดและประเมินผลการเรียนรู้
เพื่ออะไรคะอาจารย์ ครับ สำหรับเป้าหมายของการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ นะครับ
หลัก ๆ จะมีอยู่ 2 อย่างด้วยกันนะครับ
ประการแรกก็คือ เพื่อที่จะพัฒนาความสามารถของผู้เรียนนะครับ
โดยครูผู้สอนก็จะทำการวัดและประเมินผล ระหว่างการจัดการเรียนรู้
เพื่อนำข้อค้นพบที่ได้ ไปสู่การปรับปรุงการเรียนการสอนนะครับ
ให้มีคุณภาพยิ่งขึ้นนะครับ อีกประเด็นหนึ่งก็คือ เป็นเรื่องของการตัดสินผลการเรียนรู้
นะครับ ซึ่งการตัดสินผลการเรียนรู้ ก็จะเป็นการ...สรุปรวม สรุป
เหมือนกับเป็นการปิดท้าย
ของการจัดการเรียนการสอนนะครับ เพื่อให้เห็นว่า ภาพรวมของรายวิชานี้นะครับ
นักเรียนบรรลุตามผลการเรียนรู้ที่คาดหวังหรือเปล่า นะครับ
แล้วก็มีสิ่งใดที่จะต้องปรับปรุง ในการจัดการเรียนการสอนในครั้งต่อไป
อย่างเนี่ยครับ ค่ะ แล้วกระบวนการวัดและประเมินผลการเรียนรู้
เราทำได้ยังไงคะอาจารย์ ครับ สำหรับกระบวนการวัดและประเมินผลการเรียนรู้นะครับ
จริง ๆ แล้วต้อง เอ่อ เราสามารถกล่าวได้ว่า ตั้งแต่เริ่มรายวิชาเลยครับ
สำหรับการวัดและประเมินนะครับ เราจะสังเกตว่า คุณครูมักจะให้ทำแบบทดสอบก่อนเรียน
นะครับ ซึ่งที่เราเรียกว่า Pre-Test นั่นเองนะครับ
เพื่อที่จะให้เห็นถึงความรู้พื้นฐานของ ของนักเรียนนะครับ นะครับว่า
นักเรียนมีจุดเริ่มต้น มีต้นทุน ที่จะนำไปสู่ การจัดการเรียนการสอนเพียงใดนะครับ
และระหว่างการจัดการเรียนรู้นะครับ คุณครูก็ทำใบงาน ใบกิจกรรม ชุดการสอนใด ๆ
ก็ตามนะครับ จัดกิจกรรมการเรียนรู้ แล้วก็มีการทำแบบทดสอบ กระบวนการที่
ระหว่างการจัดการเรียนการสอนตรงเนี่ยนะครับ จริง ๆ แล้ว ก็เป็นการวัดและประเมินผล
เป็นลักษณะของ informative นะครับ
ดูความก้าวหน้าของผู้เรียนนะครับ
แล้วเมื่อจบรายวิชานั้น ๆ นะครับ ก็จะเป็นการประเมินเพื่อที่จะ สรุปรวมนะครับ
ก็เป็นการตัดเกรดนะครับ ตัดสินผล เลื่อนระดับชั้น ตรงนี้ก็จะเป็น การประเมินผล
หลังจากการเรียนการสอนสิ้นสุดลงนะครับ อันนี้ก็ เราจะสามารถบอกได้ว่า กระบวนการวัดและประเมินผลนะครับ
ดำเนินการได้ตั้งแต่ช่วงก่อน ระหว่าง แล้วก็หลังการจัดการเรียนรู้ได้เลย นะครับ
เหมือนกับกระบวนการวัดและประเมินผลการเรียนรู้นี่คือ ครูสามารถทำได้ตลอดเวลา
ตลอดเวลา ตั้งแต่ต้นจนจบอย่างนี้เลยครับ แล้วสำหรับการวัดประเมินผลด้านพฤติกรรม ความรู้
ที่เราชอบ มีการ เช่น ตัดเกรด ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน อย่างนี้ใช่ไหมคะอาจารย์
เรามีการวัดยังไงได้บ้างคะ ครับ
ปกติแล้วเวลาเราจะวัดคนคนหนึ่งนะครับ
เราจะมองคนที่สมบูรณ์ เราจะมอง สามด้านใหญ่ ๆ ด้วยกัน นะครับ ที่ทุก ๆ
คนคงจะคุ้นเคย ในเรื่องของ Bloom's taxonomy
นั่นเองนะครับ
ก็คือตัว พุทธิพิสัย จิตพิสัย ทักษะพิสัย หรือว่าเป็นลักษณะของตัว Head, Heart แล้วก็ Hand นะครับ
ในเรื่องของตัว Head หรือว่าตัวพุทธิพิสัยก็จะเป็น
การวัดความรู้คิดนะครับ ความรู้ปัญญา พุทธปัญญา ที่เขาว่ากันไว้นะครับ
เป็นความรู้ความสามารถของผู้เรียน ซึ่งครูไทยนะครับ ร้อยละ 90 มักจะ...ถนัดที่จะวัดด้านพุทธิพิสัย เยอะมากนะครับ แล้วในส่วนที่ 2 ก็คือด้านจิตพิสัยนะครับ ก็จะเป็นการวัดความรู้สึกนึกคิด
วัดเจตคติของผู้เรียนนะครับ โดยที่เรื่องนี้จะไม่มีความถูกผิด แต่จะมีความมากน้อย
ยกตัวอย่างเช่น ถ้าเราจะวัดความรับผิดชอบ หรือวัดความมีวินัยนะครับ ก็จะเป็น
ความรับผิดชอบมากน้อย ความมีวินัยมากน้อย อย่างนี้นะครับ
ก็เป็นลักษณะของจิตพิสัย
เป็นความรู้สึกนึกคิดนะครับ อีกส่วนหนึ่งจะเป็นเรื่องของทักษะความสามารถนะครับ
ซึ่งส่วนนี้เราจะเรียกว่าเป็นทักษะพิสัยนะครับ เป็นความสามารถของบุคคล ที่ทำ
หรือปฏิบัติ หรือดำเนินการใด ๆ นะครับ เพื่อให้บรรลุตามผลการเรียนรู้
หรือปลายทางที่รายวิชาได้มุ่งหวังเอาไว้ อย่างนี้นะครับ ครับผม อาจารย์คะ แล้ว...
ในเมื่อเรามีการวัดผู้เรียน ทั้งด้าน Head, Heart แล้วก็ Hand นะคะ แล้วเราจะใช้เครื่องมืออะไรในการวัดได้บ้างคะ ครับ
สำหรับตัวด้านพุทธิพิสัย อย่างที่ได้กล่าวเมื่อสักครู่นี้นะครับ
พุทธิพิสัยเป็นความรู้ความสามารถทางปัญญานะครับ
ดังนั้นเครื่องมือวัดก็จะเป็นลักษณะของแบบทดสอบนะครับ
ซึ่งแบบทดสอบสามารถจำแนกได้ว่า มีความถูก ความผิดนะครับ
มีถูกผิด
แล้วก็อาจจะเป็นในหลาย ๆ ลักษณะ เช่น แบบทดสอบปรนัย แบบหลายตัวเลือก เป็นแบบถูกผิด
จับคู่ เติมคำ นะครับ ตรงนี้ก็มีหลายลักษณะ หรือจะเป็นลักษณะของอัตนัยเขียนตอบ
ก็ได้นะครับ จะเน้นไปที่ตัวแบบทดสอบนะครับ ส่วนด้านจิตพิสัยนะครับ
ก็จะเป็นลักษณะของเครื่องมือที่ วัดความรู้สึกนึกคิด จริง ๆ
แล้วถ้าอยู่ในชั้นเรียน ครูสามารถที่จะใช้การสังเกตพูดคุยนะครับ ใช่ครับ
หรือคุณครูบางท่านอาจจะใช้เป็นลักษณะของแบบสอบถาม นะครับ ที่เราคุ้นเคยกัน
แบบสอบถามความพึงพอใจ แบบวัดนะครับ
เนื่องจากว่าเจตคติหรือจิตพิสัยตัวนี้จะไม่มีถูกผิดนะครับ จะมีเรื่องของมากกับน้อยนะครับ
มีค่ามีระดับที่ต่างกันนะครับ และในส่วนของทักษะพิสัยนะครับ
ทักษะพิสัยก็จะเป็นเรื่องของ ความสามารถ นะครับ
ก็อาจจะเป็นลักษณะของแบบประเมินนะครับ แล้วแบบประเมินก็จะมีเกณฑ์การให้คะแนน
หรือที่เราเรียกว่าเป็น Rubric Score นั่นเองนะครับ
ค่ะ อาจารย์คะ
อยากจะให้อาจารย์สรุปปิดท้ายนิดหนึ่งว่า
ประโยชน์ของการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ มันมีมากน้อยยังไงคะอาจารย์
ทำไมคุณครูถึงจะต้องดำเนินการวัดและประเมินผลผู้เรียน อย่างต่อเนื่องตลอดเวลา
มันจะช่วยได้ยังไง ในการจัดการเรียนรู้ในยุคนี้คะ ครับ สำหรับประโยชน์ของการวัดและประเมินผล
การจัดการเรียนรู้นะครับ ในประการแรกนะครับ
คนที่จะได้ผลพวงจากการดำเนินงานนี้ก็คือ นักเรียนนะครับ
นักเรียนก็จะได้รับการพัฒนาการจัดการเรียนรู้นะครับ
แล้วนักเรียนจะได้รับการพัฒนาศักยภาพ ตามความมุ่งหมาย ของรายวิชานั้น ๆ นะครับ แล้วก็เรื่องของผลที่เป็นผลย้อนกลับ
กับตัวผู้เรียนนะครับ ในผลย้อนกลับนี้ก็จะนำไปสู่คุณครูเช่นกัน
ครูก็จะได้รู้ว่าสิ่งที่ตัวเองได้จัดกระบวนการเรียนรู้นะครับ
มีประสิทธิภาพมากน้อยเพียงใด มีประเด็นอะไรที่ ยังต้องนำไปสู่การปรุง
แก้ไขการจัดการเรียนการสอน ในโอกาสต่อไปหรือในเนื้อหาเรื่องต่อ ๆ ไป นะครับ
แล้วในระดับ อีกระดับหนึ่งก็คือระดับผู้บริหาร
ก็จะได้สารสนเทศเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
เพื่อนำไปสู่การพัฒนาทั้งตัวนักเรียนนะครับ แล้วก็พัฒนาทั้งครู เช่น
ถ้าเป็นนักเรียน อาจจะเป็นโครงการเพิ่มผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนนะครับ
จัดกิจกรรมเสริมหลักสูตร สำหรับคุณครูก็จะเป็น
การอบรมครูเกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอน ตามเนื้อหารายวิชานะครับ
รวมถึงงานแนะแนวนะครับ ก็จะแนะแนวตามศักยภาพ ของผู้เรียนนะครับ
ว่าผู้เรียนมีศักยภาพไปในทิศทางใดนะครับ และนำไปสู่เรื่องของ การวิจัย นะครับ
ที่เป็นประเด็นที่คุณครูสามารถนำผลการวัดและประเมินนะครับ
สู่การทำวิจัยในชั้นเรียนนะครับ ซึ่งก็จะเป็นการพัฒนาต่อยอด
รวมถึงการพัฒนาการจัดการศึกษาให้มีคุณภาพ ต่อไปในลำดับต่อ ๆ ไป อย่างนี้นะครับ ค่ะ
เป็นยังไงคะ
ความรู้ที่ได้จากอาจารย์อิทธิพัทธ์ ในวันนี้นะคะ
ที่อาจารย์ได้มาร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับพวกเรานะคะ
ว่าการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 เราจำเป็นต้องมีการวัดและประเมินผลการเรียนรู้
ให้ทั้ง...วัดทั้งด้านความรู้ใช่ไหมคะอาจารย์ Head ใช่ไหมคะ Heart ใช่ไหมคะ ด้านจิตใจ
และก็ด้านทักษะการปฏิบัติด้วยนะคะ วันนี้อาจารย์ก็ขอขอบพระคุณ
อาจารย์ดร.อิทธิพัทธ์ มากนะคะ ที่มาให้ความรู้กับเราในวันนี้
